Тиімді технологияларды құрудағы техникалық шикізатты өңдеу

Авторы

  • А.А. Ашимова Satbayev University
  • Atac Bascetin Ыстамбұл техникалық университеті
  • А.А. Бек Satbayev University
  • М.Б. Нұрпейісова Satbayev University
  • З.А. Естемесов Құрылыс материалдарын сертификациялаудың орталық зертханасы

##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:

https://doi.org/10.51301/ejsu.2022.i1.06

Ключевые слова:

кен орындарын игеру, карьер, кеніш, байыту фабрикасы, тау-кен массивінің бұзылуы, жарықтар, құлауы, нығайту, тау-кен өндірісінің қалдықтары, құрылыс материалдары, ерітінділер

Аннотация

Құрамы жағынан табиғи шикізатқа жақын және дәстүрлі бағыттарда пайдаланылатын техногендік шикізатты өнеркәсіптік қайта өңдеу (байыту және қайта өңдеу қалдықтары, аршу тау  жыныстар) табиғи минералдық шикізатты өнеркәсіптік қайта өңдеуден іс жүзінде еш айырмашылығы жоқ. Өнеркәсіптің әртүрлі салаларына қажет,  бәсекеге қабілетті өнім алуға мүмкіндік беретін техногендік шикізатты қайта өңдеудің тиімді технологияларын құру маңызды мәселе  болып табылады. Мақалада карьердің беткейлерін нығайту және жерасты қазбаларын беріктеу үшін ерітінділердің құрамын әзірлеу мәселелері қарастырылған. Сусымалы массаға арматуралық затты енгізу қысыммен жүзеге асырылады, ал қатайтатын материал ретінде цементті шайырларды, силикаттарды және полимерлі шайырларды қарастырамыз. Шынықтыру әдістерінің ішінде ең көп таралғаны тау жыныстарын цементтеу, сулы горизонттардың жыныстарында жұмыс істегенде, тұрақсыз және бұзылған массивтерді нығайту болды. Күшейтудің көмегімен тау жыныстарының үгілу және төгілу процестерін бәсеңдетуге, төбешіктердің бетінен тау жыныстарының құлауын және төгілуін болдырмауға болады. Тау жыныстары массивінің ілсізденген жерлерін  қатайтуға жарақшақтарға ертінді енгізу арқылы қол жеткізіледі, олар тау жыныстарын қатайтып,  оның ығысуға төзімділігін едәуір арттырады. Жарықшақты тау жыныстары мен жер асты құрылымдарын нығайту үшін ерітінділер алу мүмкіндігі зерттелді. «Ақшатау тау-кен байыту комбинаты-ның» қалдықтарын зерттеу нәтижелері келтірілген және оларды жарықшақталған тау жыныстарын нығайту үшін ерітінділерге пайдалану мүмкіндігі расталған. Массивке қатайтатын затты енгізу қысыммен жүзеге асырылады, ал қатайтатын материал ретінде цемент ерітінділері, силикаттар және полимерлі шайырлар қарастырылды. Нығайту әдістерінің ішінде ең көп тарағаны – жарықшақталған тау-кен қазбаларын жүргізу кезінде цементтеу. Алынған нәтижелердің маңыздылығы байыту фабрикасы қалдықтарын пайдалану және ресурс үнемдеуші технологияларды әзірлеу есебінен құрылыс материалдары өнеркәсібінің шикізат базасын кеңейту мен ұдайы өндіру болып табылады.

Загрузки

Опубликован

2022-02-28

Как цитировать

Ашимова, А. ., Bascetin, A. ., Бек, А. ., Нурпеисова, М., & Естемесов, З. . (2022). Тиімді технологияларды құрудағы техникалық шикізатты өңдеу. Engineering Journal of Satbayev University, 144(1), 37–42. https://doi.org/10.51301/ejsu.2022.i1.06

Выпуск

Том 144 № 1 (2022): Engineering Journal of Satbayev University

Раздел

Жер туралы ғылым

Лицензия

Copyright (c) 2022 Engineering Journal of Satbayev University

Лицензия Creative Commons

Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial-NoDerivatives» («Атрибуция — Некоммерческое использование — Без производных произведений») 4.0 Всемирная.

<div class="pkpfooter-son">
<a rel="license" href="http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/"><img alt="Creative Commons License" style="border-width:0" src="https://i.creativecommons.org/l/by-nc/4.0/80x15.png"></a><br>This work is licensed under a <a rel="license" href="http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/">Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License</a>.
</div>