Энергетикалық қазандықтардағы күлден және шлактан бағалы компоненттерді алудың энергия үнемдейтін технологиясын жасау

Аннотация

Екібастұз көмірінің жануынан электр станцияларының үйінділерінде 300 миллион тоннадан астам күл жиналып, жылына 20 миллион тоннадан астам шығарылады. 2050 жылға қарай үйінділердегі күлдің мөлшері 1 миллиард тоннадан асуы мүмкін, бұл аймақтарда экологиялық апатты тудыруы мүмкін деп күтілуде. Екінші жағынан, күл үйінділерінде бағалы металдар - Zn (0.3-4.0)%, Pb (0.1-0.9)%, Cd 0.028%-ға дейін, Ga, Ge - 200 г/т, және ұнтақ алтынның орташа мөлшері 0.8 г/т болады. Жұмыстың мақсаты – бағалы күл компоненттерінен сублиматтар алудың энергия үнемдейтін технологиясын әзірлеу және күлдің силикат бөлігін құрылыс материалдарын өндіруге жарамды балқымаға қалдықсыз өңдеу. Жұмыстың жаңалығы - бағалы компоненттердің (Ge, Au) бөлшектерін коагуляциялау және оларды Zn-пен араластыру, содан кейін мырышты буландыру арқылы балқымадан газ фазасына көтеру мақсатында балқымада «идеалды» араластыру режимін құру. «Идеалды» араластыру – «идеалды» ығыстыру режимінде жұмыс істейтін балқыту реакторында, құрамында Zn, Ge бар шлактарды балқыту кезінде жүргізілген тәжірибелер, ұсынылған әдістің орындылығын дәлелдеді. Ұқсас әдіспен күл мен шлак балқымасынан ұнтақ алтын алу мүмкіндігі туралы да болжам жасалды. Ұсынылып отырған технологияның экономикалық тиімділігін бағалау мынаны көрсетеді: балқымадан алтын алған жағдайда инвестицияның өтелу мерзімі 2-3 жылға жақын, ал өндіру болмаған жағдайда 3-4 жылдан аспайды.