Мақтаарал суару массивінің гидромелиоративтік жағдайының қолайлы аймақтардағы спектрлік көрсеткіштердің өзгеруін бағалау

Авторы

  • Ж.А. Оңласынов У.М. Ахмедсафин атындағы Гидрогеология жəне геоэкология институты
  • Л.В. Шагарова Ресей Ғылым академиясы Сібір бөлімшесінің Омбы ғылыми орталығының Радиофизика және физикалық электроника институты
  • М.М. Муратова У.М. Ахмедсафин атындағы Гидрогеология жəне геоэкология институты

##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:

https://doi.org/10.51301/ejsu.2024.i5.06

Ключевые слова:

Мақтаарал суару массиві, дренаждық жағдайлар, қашықтықтан зондтау деректері, ГАЖ технологиялары, мақта; индекстік суреттер, өсімдік жамылғысының көрсеткіштері, су индекстері, тұздылық индексі

Аннотация

Қазіргі уақытта ғарыштық технологиялар ауылшаруашылық мониторингінің құрамдас бөлігі болып табылады, олар жерді қашықтықтан зондтауды, оның ішінде өсімдіктердің жай-күйін бақылауды қамтамасыз етеді. Мониторингтік зерттеулердің негізгі құралдарының бірі Landsat ғарыш аппаратының бейнелеу жабдықтары болып табылады. Оптикалық-электрондық спутниктік бейнелеу әртүрлі спектрлік диапазондарда жүзеге асырылады. Landsat спутниктерінің сериясы орташа кеңістіктік рұқсаттың эталондық дәлдігі бар тарихи деректердің ұзақ мерзімді сериясына ие. Бұл мақалада жерді қашықтықтан зондтау әдістерін және суармалы алқаптардың гидрогеологиялық жағдайларының ауыл шаруашылығы өніміне әсерін зерттеуге арналған ГАЖ технологияларын қамтитын кешенді тәсіл ұсынылған. Түркістан облысындағы Мақтаарал суару массивінің аудандарында топырақтың тұздылығы, жер асты суларының деңгейі мен минералдануының шитті мақта өніміне әсерін зерттеу үшін 2013-2021 жылдар аралығындағы Landsat-8 спутниктік суреттері қашықтықтан зондтау деректері ретінде пайдаланылды. Осы факторлардың әсерін бағалау үшін өсімдіктердің спектрлік көрсеткіштері, тұздылық көрсеткіштері және су индекстері есептеліп, талданған. Алынған индекстік суреттер мелиоративтік жағдайы қолайлы аймақтардағы шитті мақта шығымдылығының айырмашылығын анықтауға мүмкіндік берді. Өсімдік жамылғысының спектрлік көрсеткіштерін пайдалана отырып, мақта өсімі ең белсенді аймақтарды анықтауға, сондай-ақ топырақтың сортаңдануы мен жер асты суларының жеткіліксіз деңгейіне байланысты болуы мүмкін өнімділігі төмен аймақтарды анықтауға мүмкіндік берді. Топырақтың тұздылығының жоғары болуы және жер асты суларының жоғары минералдануы шитті мақтаның өніміне кері әсерін тигізеді. Осылайша, өсімдіктердің спектрлік көрсеткіштерін, тұздылық көрсеткіштерін және су көрсеткіштерін талдау ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімділігіне әсер ететін факторларды дәлірек анықтауға және қолайсыз жағдайлары бар жерлерде өнімділікті арттыру үшін қажетті шараларды қабылдауға мүмкіндік береді.

Загрузки

Опубликован

2024-10-31

Как цитировать

Онласынов, Ж., Шагарова, Л., & Муратова, М. (2024). Мақтаарал суару массивінің гидромелиоративтік жағдайының қолайлы аймақтардағы спектрлік көрсеткіштердің өзгеруін бағалау. Engineering Journal of Satbayev University, 146(5), 45–53. https://doi.org/10.51301/ejsu.2024.i5.06

Выпуск

Том 146 № 5 (2024): Engineering Journal of Satbayev University

Раздел

Жер туралы ғылым

Лицензия

Copyright (c) 2024 Engineering Journal of Satbayev University

Лицензия Creative Commons

Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial-NoDerivatives» («Атрибуция — Некоммерческое использование — Без производных произведений») 4.0 Всемирная.

<div class="pkpfooter-son">
<a rel="license" href="http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/"><img alt="Creative Commons License" style="border-width:0" src="https://i.creativecommons.org/l/by-nc/4.0/80x15.png"></a><br>This work is licensed under a <a rel="license" href="http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/">Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License</a>.
</div>