Алакөл ойпатының делювиалды-пролювиалды (QII-III) және аллювиалды (QIII-IV) шөгінділер кешендерінің байланысқан топырақтарының физика-механикалық қасиеттерін зерттеу

Авторы

  • M.M. Альжигитова Satbayev University, Қазақстан
  • М.Р. Заппаров Satbayev University, Қазақстан
  • Е.С. Әуелхан Satbayev University, Қазақстан
  • Е.М. Кульдеева Satbayev University, Қазақстан

##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:

https://doi.org/10.51301/ejsu.2025.i1.04

Ключевые слова:

абсолютті белгілер, ойпат, кешен, аллювиалды, делювиалды, физика-механикалық қасиеттер

Аннотация

Инженерлік-геологиялық зерттеулер жүргізу кезінде ең маңызды міндеттердің бірі топырақтың физика-механикалық қасиеттерін анықтау болып табылады. Топырақтың физикалық қасиеттері Топырақтың атауын дәл анықтау үшін қажет, механикалық қасиеттері Іргетастардың, ғимараттар мен құрылыстардың негіздерінің тұрақтылығын есептеу үшін қажет мақалада Алакөл ойпатының делювиалды-пролювиалды және аллювиалды шөгінділер кешендерінің біртұтас топырақтарының физикалық-механикалық қасиеттері келтірілген. Аймақ аумағындағы қазіргі геологиялық процестер мен құбылыстар негізінен адамның инженерлік-шаруашылық қызметімен, атап айтқанда мелиорациялық құрылыспен байланысты. 60-шы жылдарға дейін бірқатар КГП-дың дамуы эпизодтық сипатта болды. Су ағындарының эрозиялық белсенділігі тек көктемгі су тасқыны кезінде және жағалаулардың шайылуы мен құлауында жаңбыр жауған кезде пайда болды. Дефляция аллювиалды көл шөгінділерін эолдық өңдеуде үрлеу бассейндерін, құмды қопсытқыштарды, жел толқындарын және микрорельефтің басқа түрлерін қалыптастыруда көрінді. Тұздану және батпақтану жер асты сулары деңгейінің таяз жатқан жерлерінде тұзды батпақтардың, қопсытқыштар мен қопсытқыштардың кең дамуы түрінде болды. Түйінді сөздер: абсолютті белгілер, ойпат, кешен, аллювиалды, делювиалды, физика-механикалық қасиеттері.

Библиографические ссылки

Sanatbekov, M.E., Zholtaev, G., Tileuberdi, N., Auelkhan, E.S. & Imansakipova, Z.B. (2024). Study of geodynamic and hydro-geological criteria for assessing the hydrocarbon potential of the alakol depression. Naukovyi Visnyk Natsionalnoho Hirnychoho Universytetu, (4), 5-10. https://doi.org/10.33271/nvngu/2024-4/005

Alzhigitova, M.M., Zapparov, M.R. & Mirlas, V.M. (2021). Impact of anthropogenic activity on the condition of lake Alakol. Engineering Journal of Satbayev University, 143(2), 44-51. https://doi.org/10.51301/vest.su.2021.i2.06

Alzhigitova, M.M., Zapparov, M.R. (2020). Engineering and hydrogeological features of the Alakol depression. Engineering Journal of Satbayev University, 142(6), 33-41. https://doi.org/10.51301/vest.su.2020.v142.i6.06

Baibatsha, A.B., Kurkina, L.A. (2003). General Engineering Geology. Almaty, Scientific and Publishing Center «Gylym»

Barinov, A.V. (2003). Emergency Situations of Natural Charac-ter and Protection from Them. Moscow: Publishing House «Vlados-Press».

Tarikhazer, S.A., Karimova, E.J. & Kuchinskaya, I.Y. (2022). Quantitative assessment of mudflow risk in the Greater Cauca-sus of Azerbaijan (on the example of the northeastern slope). Journal of Geology, Geography and Geoecology, 31(4), 722-735. https://doi.org/10.15421/112268

Valeyev, A., Karatayev, M., Abitbayeva, A., Uxukbayeva, S., Bektursynova, A. & Sharapkhanova, Z. (2019). Monitoring Coastline Dynamics of Alakol Lake in Kazakhstan Using Re-mote Sensing Data. Geosciences, 9(9), 404. https://doi.org/10.3390/geosciences9090404

Zaripov, A.S. & Luchnikov, A.I. (2021). Investigation of the dynamics of bank failure of the Kama and Votkinskoye reser-voirs as a result of abrasion using aerial photography materials. Georisk, 15(1), 58-66. https://doi.org/10.25296/1997-8669-2021-15-1-58-66

Khalykov, E.E., Ly, Y.F., Abitbaeva, A.D., Togys, M.M. & Valeev, A.G. (2021). Determination of the dynamics of rework-ing the shore escarpment of Lake Alakol using a laser scanner. Geography and Water Resources, (4), 23-34.

Valeev, A.G., Akiyanova, F.J. & Sagintaev, J. (2020). Modern relief-forming processes of the shore zone of lake alakol. Hy-drometeorology and ecology, 2(97), 125-145.

Chaklikov, A.Y., Korobkin, V.V., Ismailov, A.A., Buslov, M.M., Tulemissova, Z.S. (2024). Specifics of the Geological Structure of the Alakol Basin and the Choice of Drilling Well Design. Kazakhstan Journal for Oil & Gas Industry, 6(1), 18-34. https://doi.org/10.54859/kjogi108695

Zhiyembayeva, J.A., Zhanakova, R.K., Sarybayev, M.A., Nur-tay, G. & Yelzhanov, E.A. (2024). Investigation of hazardous geologic processes at the Kaskelen-Talgar polygon by geodetic methods. Bulletin of Kazgasa, 1(91), 108-121. https://doi.org/10.51488/1680-080X/2024.1-08

Kozhnazarov, A.D. (2004). Engineering Geodynamics. Almaty: KazNTU

Maltseva, K.A. & Maltsev, A.V. (2023, October). Efficiency of application of geophysical methods of soil investigation of land-slide massifs. XLIX Samara Regional Student Scientific Confer-ence, 1(S), 155-156

Gulkayyr, T. & Rakhmedinov, E.E. (2023). Large landslides in active structures of southwestern tien shan (batken oblast). Bul-letin of the Institute of Seismology of the National Academy of Sciences of the Kyrgyz Republic, (1), 21

Zakirova, D.A., Satybaev, A.D. & Satybaldiev, B.S. (2024). Analysis of Causes of the origin of the sinkhole movement pro-cess (on the example of Nookat district of Osh oblast). Bulletin of Science and Practice, 10(9), 80-89. https://doi.org/10.33619/2414-2948/106/08

Semyachkov, A.I., Pochechun, V.A. & Semyachkov, K.A. (2023). Hydrogeoecological conditions of technogenic ground-water in waste disposal sites. Notes of the Mining Institute, (260), 168-179. https://doi.org/10.31897/PMI.2023.24

Bielova, N., Mykytyn, T. & Dolynko, N. (2023). Monitoring of Modern Exogenous Processes in Precarpathia. 17th Internation-al Conference Monitoring of Geological Processes and Ecologi-cal Condition of the Environment, (1), 1-5). https://doi.org/10.3997/2214-4609.2023520165

Hablovskyi, B., Hablovska, N., Shtohryn, L., Kasiyanchuk, D. & Kononenko, M. (2023). The Long-Term Prediction of Land-slide Processes within the Precarpathian Depression of the Cern-ivtsi Region of Ukraine. Journal of Ecological Engineer-ing, 24(7). http://doi.org/10.12911/22998993/164753

Cascini, L., Scoppettuolo, M.R. & Babilio, E. (2022). Forecast-ing the landslide evolution: from theory to practice. Landslides, 19(12), 2839-2851. https://doi.org/10.1007/s10346-022-01934-3

Загрузки

Опубликован

2025-02-28

Как цитировать

Alzhigitova, M. ., Zapparov, M. ., Auelkhan, E. ., & Kuldeyeva, E. . (2025). Алакөл ойпатының делювиалды-пролювиалды (QII-III) және аллювиалды (QIII-IV) шөгінділер кешендерінің байланысқан топырақтарының физика-механикалық қасиеттерін зерттеу. Engineering Journal of Satbayev University, 147(1), 24–30. https://doi.org/10.51301/ejsu.2025.i1.04

Выпуск

Раздел

Жер туралы ғылым